IGNjATIJEVŠTACI U BELICI,TEMNICU I LEVCU
Belica, Temnic i Levac su oblasti locirane u centralnoj Srbiji, izmedu Velike i Zapadne Morave. Nekada su ove oblasti ulazile u sastav Jagodinske nahije.
U oblasti Belici, u slivu istoimene reke, leve pritoke Velike Morave, izmedu dva svetska rata su zabeležena 4 roda koja slave Ignjatijevdan. U ovaj broj ne ulaze porodice u samoj Jagodini, koja nije obuhvacena ovim istraživanjima.[1]
Gajici u belickoj Dvorici slave sv. Ignjatija. Njih je, prema podacima prikupljenim izmedu dva svetska rata, bilo 5 domacinstava u ovom mestu. Preci su im bili doseljeni „od Boljevca” (oblast Crna Reka) u istocnoj Srbiji u prvoj polovini 19. veka. Imaju porodicne nadimke: Mumlini, Gaculini, Krekedoni i Coromani. U naše vreme ova porodica broji 7 domacinstava.[2]
Stojanovici u Dvorici takode slave sv. Ignjatija. Njihovo poreklo nije utvrdeno, kao ni to, da li su po nekoj liniji (muškoj ili ženskoj) u srodstvu sa Gajicima koji žive u istom mestu. U Dvorici i Jovcu ima i Stojanovica sa drugim slavama.[3]
Golubovici u Laništu (oblast Belica) imaju istu krsnu slavu. Njih je, u delu ovog naselja koji se naziva Gornja Mala ili Novo Lanište, tridesetih godina 20. veka bilo 10 domacinstava. Preci su im bili naseljeni iz Bošnjana u Paracinskom srezu, a daljom starinom su bili iz okoline Boljevca u istocnoj Srbiji. Smatra se, da u Bošnjanima još uvek ima njihovih rodaka po muškoj liniji.[4]
Krstici i Grujici u belickom Gornjem Racniku slave istog sveca. Njih je tridesetih godina dvadesetog veka bilo ukupno 14 domova u tom mestu. Preci su im bili doseljeni pocetkom 19. veka „od svrljiško, od Kopaj – Košare”, dakle iz okoline Svrljiga u istocnoj Srbiji.[5]
Tomici u belickom mestu Lovcima slave Ignjatijevdan. Bilo ih je 8 domova u tom mestu izmedu dva svetska rata, a 1 njihovo domacinstvo je odatle bilo iseljeno u nedaleku varošicu Bagrdan. Preci su im u Lovce bili doseljeni iz leskovacke okoline pocetkom 19. stoleca.[6]
Mišici u temnickom Selištu se racunaju kao starinacki rod. Oni slave sv. Ignjatija, a na prelazu iz 19. u 20. vek ih je bilo 6 domova u ovom mestu, tacnije sa leve strane Riljacke Reke.[7]
U Selištu živi još jedan razgranat rod, koji slavi istu slavu. Taj rod se deli na Đogatovice, Cakaranovice i Cilice, kojih je oko 1900. godine bilo ukupno 29 domacinstava u Selištu. Domovi ovih porodica bili su tada locirani na levoj strani Riljacke Reke. Preci ove tri porodice doselili su se iz Toplice prvo u Ljubostinjski Prnjavor, a zatim u Selište. To su bila tri rodena brata. Jedan od njih je bio sed i zbog toga su ga prozvali Đogat. Drugi je imao cakaraste oci (šarene ili razroke), zbog cega je dobio nadimak Cakaran. Treci brat se zvao Milosav, a od milošte su ga zvali Cila. Oni su bili rodonacelnici Đogatovica, Cakaranovica i Cilica. Danas se ne može pouzdano reci, da li su oni u bližem srodstvu sa Mišicima.[8]
Sandici u temnickom selu Gavezu takode slave Ignjatijevdan. Njih su oko 1900. godine bila 3 domacinstva u tom mestu. Nije upamceno odakle su im se preci doselili.[9]
Inkovici u levackom mestu Sibnici slave sv. Ignjatija. Preci su im tu doseljeni iz sjenickog kraja. Izgleda da je ovo bila jedina porodica u oblasti Levcu, koja je na prelazu iz 19. u 20. vek slavila sv. Ignjatija.[10]
Sve, ili gotovo sve navedene porodice svakako predstavljaju ogranke brojnog roda Maleševaca, za koji je specificna krsna slava sv. Ignjatije Bogonosac. Matica ovog starog roda je u bileckom kraju u istocnoj Hercegovini, odakle su se, direktno ili posredno, Maleševci raseljavali na razlicite strane.[11]
Aleksandar Backo,
Beograd, 2008.
[1] Stanoje Mijatovic, Belica, S.A.N, Srpski etnografski zbornik 56, Naselja i poreklo stanovništva 30, Beograd 1948. (u daljem tekstu: Mijatovic, Belica), str. 70, 72.
[2] Mijatovic, Belica, str. 96; Desimir M. Milosavljevic, Jovac i Dvorica sela Velikog Pomoravlja, Biblioteka «Hronike sela” 112, Beograd 1999. (u daljem tekstu: Milosavljevic), str. 111, 349.
[3] Milosavljevic, str. 349.
[4] Mijatovic, Belica, str. 164.
[5] Mijatovic, Belica, str. 136 – 137.
[6] Mijatovic, Belica, str. 145.
[7] Stanoje M. Mijatovic, Temnic, S.K.A, Srpski etnografski zbornik 6, Naselja srpskih zemalja 3, Beograd 1905. (u daljem tekstu: Mijatovic, Temnic), str. 305.
[8] Mijatovic, Temnic, str. 305; Abdulah Škaljic, Turcizmi u srpskohrvatskom jeziku, peto izdanje, Sarajevo 1985, str. 160.
[9] Mijatovic, Temnic, str. 326.
[10] Bušetic, str. 492.
[11] Aleksandar Backo, Maleševci – rod koji slavi sv. Ignjatija, Zbornik za srpsku etnografiju i istoriju, knj. 1, Udruženje gradana „Srpski despot“, Beograd 2007, str. 1 – 224.